Với kiến thức cơ bản về hóa học, bạn sẽ biết rượu mà thường ngày mọi người vẫn dùng để uống là ethanol (công thức hóa học là C2H5OH). Và có một chất lỏng khác giống rượu về mọi mặt, đó là methanol (công thức hoá học là CH3OH hay CH4O, thường viết tắt là MeOH). Tuy nhiên, khác với ethanol được lên men và chưng cất từ tinh bột như ngũ cốc, các loại củ có chứa tinh bột hoặc đường (còn gọi là cồn thực phẩm), là nguyên liệu chính trong thức uống có cồn, nước hoa… Thì methanol lại được lên men từ nguyên liệu có chứa cellulose, thường được sử dụng trong ngành công nghiệp, như một dung môi để hòa tan các nguyên liệu sản xuất chất tẩy rửa sơn, mực in máy photo, chất rửa kính xe…(còn gọi là cồn công nghiệp). Methanol là một chất gây độc mạnh và không được phép dùng làm rượu thực phẩm như ethanol.
Khi được đưa vào cơ thể, Methanol dễ dàng được hấp thu qua ruột, da, phổi của người. Và đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương sau khoảng 30 – 60 phút. Hóa chất này được phân bố rộng rãi vào các chất dịch của cơ thể với thể tích phân phối là 0,6 lít/kg, được chuyển hóa chậm và thất thường ở gan. Khoảng 3% lượng methanol đưa vào cơ thể được đào thải qua phổi hoặc đào thải nguyên vẹn không thay đổi qua nước tiểu. Bản thân Methanol mang độc tính thấp, song khi vào cơ thể, chúng sẽ bị oxy hóa thành phóc-man-đê-hít (formaldehyde). Chất này sau đó tiếp tục bị oxy hóa thành axit pho-míc (formic acid). Chính axit pho-míc là nguyên nhân gây ra các vụ ngộ độc methanol. Nó phá vỡ chức năng tế bào, làm ngưng trệ khả năng chuyển hóa năng lượng, khiến năng lượng bị tích tụ mà không thể giải phóng. Tích tụ axit pho-míc trong võng mạc gây tổn thương võng mạc, tổn thương thần kinh thị giác, dẫn đến mù lòa. Axit pho-míc còn gây tổn thương não bộ, có thể dẫn đến tử vong.
Theo đó, chỉ cần 10ml methanol trộn vào đồ uống là đủ để gây ra mù vĩnh viễn, 30m methanol (1 ngụm) có thể gây chết người.
Qua hình ảnh chụp cộng hưởng từ cho người bệnh có biểu hiện bất thường về tri giác có liên quan đến sử dụng rượu tại khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí, có thể nhận thấy các tổn hại gây hình ảnh bất thường của não.
Hình ảnh chụp cộng hưởng từ cho thấy tổn thương não liên quan đến sử dụng rượu:
Thể chai bình thường
Thể chai bị tổn thương do methanol
Với sự nguy hiểm đến sức khoẻ mà methanol gây ra, trong đời sống, chúng ta cần:
- Không sản xuất rượu có nồng độ methanol cao để bán cho thị trường để trục lợi.
- Lựa chọn và sử dụng rượu có nguồn gốc rõ ràng, đầy đủ tem chứng nhận của cơ quan chức năng.
- Không sử dụng rượu có hàm lượng Methanol >0,1%
- Nói chung, không sử dụng các loại rượu có nồng độ từ 30 độ trở lên và không uống quá 25-30ml/người/ngày.
Trường hợp nghi ngờ có tổn thương não liên quan đến sử dụng rượu có thể đến khám tại Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí để được làm các xét nghiệm cần thiết và nhận tư vấn từ các bác sĩ.