CA 19-9 là một dấu ấn chỉ điểm khối u, định lượng CA 19-9 (carbohydrate antigen 19-9) máu là một xét nghiệm đặc biệt, hỗ trợ chẩn đoán ung thư đường tiêu hóa, đặc biệt là ung thư tụy.
- Chất chỉ điểm ung thư (Tumor Marker) là một chất được các tế bào của cơ thể sản xuất ra khi đáp ứng với bệnh ung thư hoặc một số bệnh lành tính, tuy nhiên số lượng tăng cao hoặc rất cao trong các bệnh lý ung thư. Đa phần dấu ấn chỉ điểm ung thư là những protein có tính kháng nguyên nhưng không phải tất cả các kháng nguyên ung thư đều có thể dùng như là chất chỉ điểm ung thư.
.jpg)
Vị trí của tụy trong cơ thể con người (Hình ảnh minh họa)
- Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư tụy là một trong những loại ung thư phổ biến trên thế giới. Giai đoạn đầu của ung thư tụy triệu chứng lâm sàng nghèo nàn nên rất khó chẩn đoán, tiên lượng bệnh xấu, tỷ lệ tử vong cao.
- CA 19-9 là một Oligosaccharide, có trong biểu mô dạ dày, ruột non, ruột già, gan và tụy của thai nhi. Ở người lớn, CA 19-9 được tổng hợp và bài tiết bởi các tế bào biểu mô của các tuyến tiêu hóa và hô hấp như: tuyến tụy, mật, dạ dày, túi mật, đại tràng, nội mạc tử cung, tuyến nước bọt, tuyến tiền liệt...
- CA 19-9 là marker đầu tiên của ung thư tụy và cũng là marker hữu ích trong chẩn đoán ung thư đường mật (22-51%), ung thư đại trực tràng (khoảng 20%), ung thư dạ dày (42%). CA 19-9 cũng tăng trong một số bệnh lý đường tiêu hoá lành tính như: viêm gan, xơ gan, viêm tụy, viêm túi mật…
- Định lượng CA 19-9 trong máu không đủ nhạy hay đặc hiệu để được sử dụng như một xét nghiệm tầm soát ung thư. Tuy nhiên, xét nghiệm định lượng CA 19-9 chủ yếu được sử dụng như một dấu ấn ung thư. CA 19-9 tăng cao rõ ràng trong ung thư tuyến tụy ở giai đoạn tiến triển, mức độ thay đổi của marker trong máu cũng có thể giúp bác sĩ lâm sàng đánh giá giai đoạn bệnh, khả năng điều trị, tái phát và tiên lượng bệnh.
- CA 19-9 có thể được thực hiện khi:
+ Đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tụy
+ Xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng có thể chỉ ra ung thư tuyến tụy như mệt mỏi thường xuyên, đau lưng, đau bụng âm ỉ kéo dài, buồn nôn, chán ăn, giảm cân không rõ nguyên nhân, vàng da,…
Cho tới thời điểm hiện tại, xét nghiệm dấu ấn ung thư nói chung và định lượng CA 19-9 trong máu nói riêng không thể sử dụng đơn độc để chẩn đoán xác định có ung thư hay không, mà phải phối hợp với thăm khám lâm sàng và những xét nghiệm chuyên sâu khác. Bệnh viện Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại hỗ trợ tốt trong việc sàng lọc các bệnh lý ung thư, phát hiện và đánh giá giai đoạn bệnh. Vì vậy, để tầm soát các bệnh lý ung thư nói chung, và bệnh lý ung thư tuyến tụy nói riêng, người dân hãy đến Bệnh viện kiểm tra sức khỏe định kỳ, cũng như đến ngay khi có các dấu hiệu sức khỏe bất thường để được phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.