Thức ăn và thuốc dùng đường uống có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Nhiều thực phẩm chúng ta ăn có thể ảnh hưởng đáng kể đến các mục tiêu điều trị và dẫn đến các tương tác có thể làm thay đổi sự hấp thu của thuốc vào trong máu, cũng như làm giảm tác dụng của thuốc. Mặt khác, tương tác thuốc và thực phẩm cũng có thể có tác dụng tích cực dẫn đến giảm kích ứng đường tiêu hóa và tăng sự hấp thu thuốc.
.jpg)
Thức ăn và thuốc dùng đường uống có mối quan hệ chặt chẽ với nhau
Các thuốc dùng đường uống đều trải qua 4 quá trình: hấp thu, phân bố, chuyển hóa và thải trừ, tùy thuộc vào bản chất của mỗi thuốc mà thời điểm dùng thuốc trước, trong, sau hoặc xa bữa ăn... sẽ khác nhau. Vì vậy không thể áp dụng một công thức chung cho việc sử dụng thuốc vào thời gian nào.
Cần chú ý tương tác thuốc - thức ăn để đảm bảo hiệu quả điều trị bệnh
Thuốc nên uống ngay sau khi ăn
Các thuốc kém bền với môi trường acid dịch vị trong dạ dày: Các thuốc nhóm này uống sau ăn để nhờ thức ăn trung hòa bớt dịch vị dạ dày nên giảm mức độ phân hủy. Điển hình như các kháng sinh: Ampicillin, Erythromycin, Lincomycin…
Các thuốc giảm đau Aspirin và thuốc chống viêm không steroid (NSAID), các thuốc kích ứng đường tiêu hóa: có tác dụng phụ trên dạ dày nên cần uống thuốc sau ăn no.
Thuốc nên uống lúc đói hoặc uống xa bữa ăn (trước ăn 30 phút hoặc sau ăn 1 giờ)
Nhiều loại thuốc được bào chế để chống chịu dịch vị dạ dày như dạng thuốc bao tan ở ruột, dạng phóng thích dược chất kéo dài có thể uống vào lúc đói để thuốc xuống ruột nhanh và phát huy tác dụng sớm.
Một số thuốc điều trị bệnh đái tháo đường (trừ Metformin gây kích ứng đường tiêu hóa nên uống sau ăn) như Glimepirid được khuyến cáo nên sử dụng ngay trước bữa ăn do cơ chế kích thích sản sinh insulin trước khi sự tăng đường huyết xảy ra.
Thuốc nên uống trong bữa ăn
Các thuốc tan trong dầu như vitamin A, D, E, K hay thuốc Griseofulvin kháng nấm toàn thân... nên được sử dụng cùng bữa ăn do các chất béo (dầu mỡ) trong thức ăn giúp cho quá trình hòa tan và hấp thu thuốc được tốt nhất.
Các loại enzym tiêu hóa cũng nên được uống trong bữa ăn để được dạ dày trộn và phân bố đều, tăng tác dụng của chúng.
Để tránh các tương tác thuốc - thức ăn và làm giảm tác dụng phụ cũng như tăng hiệu quả điều trị, người bệnh nên tuân thủ các hướng dẫn của nhân viên y tế hoặc tờ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để lựa chọn thời điểm uống thuốc hợp lý, an toàn.