Viêm mao mạch dị ứng (Henoch-Schonlein) là một bệnh viêm mạch chủ yếu ảnh hưởng đến các mạch máu nhỏ, thường hay gặp nhiều nhất ở trẻ em ở độ tuổi từ 4 - 6 tuổi. Tuy không lây lan nhưng việc nhận biết sớm dấu hiệu bệnh có thể giúp trẻ được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Hình minh họa
Viêm mao mạch dị ứng sẽ biểu hiện bằng tổn thương lan tỏa hệ thống vi mạch tại các cơ quan của cơ thể tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh. Tuy nhiên triệu chứng thường gặp nhất là ở 4 cơ quan gồm: da, khớp, tiêu hóa và thận.
* Ở da: Bệnh thường xuất huyết ở vùng thấp của cẳng chân, cẳng tay 2 bên, đối xứng, viêm khớp, đau bụng và tổn thương thận. Ban xuất huyết có thể nhìn thấy trên cánh tay, mặt và tai. Ban đầu có thể là ban đỏ mịn hoặc phát ban dạng mày đay thường biến mất trong vòng 24 giờ. Hình ảnh ban tổn thương có thể xuất hiện như là ban sẩn, tổn thương hoại tử, hoặc vết thâm tím.
* Ở khớp: Viêm khớp ảnh hưởng đến 3⁄4 trẻ em, các khớp bị ảnh hưởng nhiều nhất là khớp gối, cổ chân. Viêm khớp thường là viêm bao hoạt dịch, tổn thương khu trú, không hủy hoại khớp.
* Tiêu hóa: Các biểu hiện đường tiêu hóa ảnh hưởng đến từ 50 - 75% trẻ em và có thể bao gồm xuất huyết tiêu hóa, lồng ruột, đau bụng. Các biểu hiện đường tiêu hóa có thể xuất hiện trước khi có ban xuất huyết 2 tuần ở khoảng 20% trẻ em. Xuất huyết đường tiêu hóa xảy ra ở khoảng 1/3 số trẻ em. Lồng ruột xảy ra ở 1 - 5% trẻ em.
* Thận: Bệnh thận ảnh hưởng đến 20 - 60% trẻ em và biểu hiện thông thường nhất là tiểu lẫn máu vi thể có hoặc không có protein niệu. Bệnh thận ít khi xảy ra trước khi phát ban. Trẻ có thể có hội chứng thận hư hoặc viêm cầu thận, hiếm khi bị suy thận. Phần lớn trẻ em mắc bệnh thận trong vòng 6 tuần đầu và 97% trong vòng 6 tháng. Nguy cơ suy thận mãn tính và giai đoạn cuối của bệnh thận tương ứng là 2-15% và dưới 1%.
Các biểu hiện lâm sàng bất thường của bệnh có thể bao gồm phù nề bìu, sưng bìu, sưng dương vật không hiếm, phù nề mắt, tay, xuất huyết phổi, co giật, xuất huyết nội sọ, nhồi máu, đột quỵ và tinh thần thay đổi. Hiếm gặp xuất huyết phế nang khuếch tán. Thời gian kéo dài các triệu chứng là từ 3 - 4 tuần và có đến 1/3 số trẻ em có ít nhất 1 lần tái phát.
Triệu chứng của viêm mao mạch dị ứng thường đa dạng và tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh. Khi có các biểu hiện của triệu chứng bệnh, đặc biệt là sẩn ngoài da, cần đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế để được điều trị bệnh kịp thời.