1. Định nghĩa
Cân gan bàn chân là một dải rất chắc chạy dọc theo lòng bàn chân, nối từ gót chân đến nền của các ngón. Nó có chức năng nâng đỡ cung bàn chân, duy trì độ cong sinh lý của bàn chân, giúp bàn chân có độ nhún, làm giảm nhẹ lực đè ép lên bàn chân khi vận động. Viêm cân gan chân là viêm dải cân này.
2. Nguyên nhân
- Cân gan chân bị kéo căng quá mức, lặp đi lặp lại trong thời gian dài gây viêm, rách ngay chỗ bám vào xương gót.
- Hay gặp ở phụ nữ đi giày bó, giày cao gót, ở tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh.
3. Triệu chứng
- Đau phía dưới gót chân, có đặc tính là đau nhiều về sáng và giảm đi trong ngày. Đau có thể trở lại sau khi vận động đi lại nhiều và thuyên giảm khi nghỉ ngơi.
- Ấn vào mặt dưới gót phía trong đau tăng.
- Cung gan bàn chân phẳng, lõm cao, teo cơ, mất cân xứng chiều dài chi và dấu hiệu của viêm hệ thống.
- Trên phim chụp X-quang thường thấy hình ảnh gai xương gót. Tuy nhiên gai xương gót không phải là nguyên nhân gây đau trong bệnh viêm cân gan chân mà chỉ là hậu quả của quá trình viêm kéo dài dẫn đến vôi hóa.
4. Điều trị phục hồi chức năng
* Giai đoạn cấp
- Mức độ hoạt động: nghỉ ngơi, ngừng chạy, nhảy và các hoạt động thể thao. Bảo vệ gan bàn chân khi hoạt động bằng gót đệm, băng cổ chân, không đi chân không.
- Vật lý trị liệu: nhiệt lạnh trị liệu, siêu âm, điện phân, điện di ion, kích thích điện, sóng xung kích
- Vận động trị liệu:
+ Kỹ thuật mô mềm: xoa bóp sâu mô mềm tới cân gan chân, cơ sinh đôi, cơ dép
+ Di động khớp: xương cổ chân và các ngón
- Bài tập và chương trình tập tại nhà:
+ Kéo giãn và tập mạnh cơ: cơ sinh đôi, cơ dép, cơ chày sau, cân cơ gan chân, nhóm cơ gấp ngón
+ Tập luyện dáng đi và dụng cụ trợ giúp khi cần
Điều trị bằng sóng xung kích tại khoa Phục hồi chức năng
* Giai đoạn bán cấp/mạn tính
- Mức độ hoạt động: tăng tiến hoạt động đi, chạy bộ
- Vật lý trị liệu: nhiệt trị liệu, siêu âm, điện phân, điện di ion, kích thích điện, sóng xung kích
- Vận động trị liệu:
+ Trợ giúp kéo giãn cơ sinh đôi, cơ dép. Tăng tiến bài tập đề kháng bằng tay
- Bài tập và chương trình tập tại nhà:
+ Kéo giãn, tập mạnh cơ và độ mềm dẻo các nhóm cơ: cơ sinh đôi, cơ dép, cơ chày sau, cân cơ gan chân, nhóm cơ gấp ngón
+ Tập luyện dáng đi
5. Những điều cần lưu
- Khởi động kỹ và thực hiện các động tác kéo căng trước khi chơi thể thao
- Mang giày chuyên dùng, kích cỡ phù hợp, có miếng đệm giày êm
- Không nên đi bộ hay chạy bộ quá nhiều
Khoa Phục hổi chức năng
***Tài liệu tham khảo: “Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị chuyên ngành Phục hồi chức năng”- Nhà xuất bản Y học