Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhận định thế kỷ 21 là thế kỷ của bệnh nội tiết và chuyển hóa, trong đó bệnh đái tháo đường thực sự là một đại dịch và là một "thách thức lớn" đối với nhân loại, chủ yếu là đái tháo đường type 2 chiếm từ 85% đến 95% trong tổng số bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường.
Bệnh đái tháo đường đã và đang là một vấn nạn của xã hội bởi những hệ lụy của nó. Bệnh rất nguy hiểm, đe dọa đến tình trạng sức khỏe, tính mạng mọi người bởi gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, rất cần thiết phải chẩn đoán sớm bệnh, tầm soát toàn diện các biến chứng và điều trị tích cực bệnh đái tháo đường ngay từ khi phát hiện bệnh để đem lại hiệu quả cao, mang lại cuộc sống chất lượng cho người bệnh.
Nền tảng của điều trị đái tháo đường là sự kết hợp giữa các yếu tố: chế độ sinh hoạt (bao gồm chế độ ăn, hoạt động thể lực) và sử dụng thuốc của người bệnh. Trong đó người bệnh đóng vai trò là vị trí trung tâm của điều trị, cần được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng và có thái độ đúng đắn về bệnh. Một trong số đó là về việc sử dụng đúng và an toàn các thuốc viên hạ đường huyết.
Hình ảnh minh họa
Các loại thuốc viên điều trị đái tháo đường thường dùng tại Việt Nam lần lượt là: Metformin, thuốc ức chế kênh đồng vận chuyển natri-glucose (SGLT2i), Sulfonylurea (Diamicron), Glinides, Pioglitazon, ức chế enzym alpha glucosidase, ức chế enzym DPP- 4, đồng vận thụ thể GLP-1,…
Khi lựa chọn các thuốc viên để điều trị đái tháo đường, cần xem xét kĩ các yếu tố sau:
- Hiệu quả giảm glucose máu.
- Nguy cơ hạ glucose huyết
- Thay đổi cân nặng
- Các tác dụng phụ của thuốc
- Hiệu quả phòng chống biến chứng
- Giá thành của thuốc.
Một số điều cần chú ý khi điều trị, theo dõi sử dụng các thuốc viên hạ đường huyết:
- Nên chuyển bước điều trị mỗi tháng theo bậc thang điều trị nếu không đạt được mục tiêu HbA1c. Cần theo dõi đường huyết đói, đường huyết sau ăn 2 giờ để điều chỉnh liều thuốc.
- Có thể kết hợp thay đổi lối sống và metformin ngay từ đầu. Thay đổi lối sống đơn thuần chỉ thực hiện ở những người mới chẩn đoán, chưa có biến chứng mạn và mức đường huyết gần bình thường.
- Khi phối hợp thuốc chỉ phối hợp 2, 3, hoặc 4 loại thuốc và các loại thuốc có cơ chế tác dụng khác nhau.
- Trường hợp người bệnh không dung nạp metformin, có thể dùng sulfonylurea trong chọn lựa khởi đầu.
- Chú ý cần thận trọng tránh nguy cơ hạ glucose huyết khi khởi đầu điều trị bằng thuốc viên hạ đường huyết, đặc biệt khi glucose huyết ban đầu không cao và người bệnh lớn tuổi.
- Cần tuyệt đối tuân thủ và thường xuyên tham khảo ý kiến của thầy thuốc trong quá trình sử dụng thuốc.
Hình ảnh minh họa
Do bản chất đa dạng của cơ chế bệnh sinh đái tháo đường type 2, các chuyên gia khuyến cáo việc phối hợp thuốc trong điều trị sẽ mang lại hiệu quả giảm glucose huyết tốt hơn, đồng thời giảm tác dụng phụ khi tăng liều một loại thuốc đến tối đa. Nguyên tắc phối hợp là không phối hợp 2 loại thuốc trong cùng 1 nhóm, thí dụ không phối hợp gliclazide với glimepiride. Ngoài ra viên thuốc phối hợp 2 nhóm thuốc sẽ giúp cho số viên thuốc cần sử dụng ít hơn, làm tăng tính tuân thủ dùng thuốc của người bệnh. Bất lợi của viên thuốc phối hợp là không thể chỉnh liều 1 loại thuốc.
Sử dụng thuốc an toàn và hợp lý là một yếu tố rất quan trọng, quyết định chất lượng điều trị người bệnh đái tháo đường. Người bệnh đái tháo đường cần được bác sĩ tư vấn đầy đủ để có thể thực hành đúng, an toàn việc sử dụng các thuốc viên trong điều trị đái tháo đường.