Bệnh sởi là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến và có mức độ lây lan cao, đặc biệt ở trẻ nhỏ và những người chưa được tiêm phòng vắc-xin. Dù có thể bắt đầu với những triệu chứng giống cảm lạnh hoặc cúm, sởi có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não, suy giảm miễn dịch kéo dài, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Bệnh sởi do vi-rút sởi (measles virus) gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với chất tiết từ mũi, họng của người nhiễm bệnh. Những giọt dịch nhỏ chứa vi-rút có thể lơ lửng trong không khí hoặc bám trên bề mặt đồ vật. Khi người khác hít phải hoặc chạm vào bề mặt có vi-rút rồi đưa tay lên mắt, mũi, miệng, họ có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh.
Vi-rút sởi có khả năng lây lan mạnh. Một người mắc bệnh có thể lây cho 9-10 người chưa được tiêm vắc-xin trong cùng một không gian. Vi-rút có thể tồn tại trong không khí hoặc trên bề mặt đến vài giờ sau khi người bệnh rời đi.
Dấu hiệu nhận biết bệnh sởi
Thời gian ủ bệnh của sởi kéo dài từ 10-12 ngày sau khi tiếp xúc với vi-rút. Các triệu chứng thường xuất hiện theo từng giai đoạn:
• Giai đoạn đầu: Sốt cao, chảy nước mũi, ho khan, mắt đỏ, chảy nước mắt. Một số trường hợp có thể xuất hiện các đốm trắng nhỏ trong miệng (đốm Koplik).
• Giai đoạn phát ban: Sau 3-5 ngày kể từ khi sốt, ban đỏ bắt đầu xuất hiện, thường từ mặt lan dần xuống toàn thân, cuối cùng đến bàn tay và bàn chân. Ban kéo dài khoảng 5-6 ngày rồi mờ dần.
• Giai đoạn hồi phục: Ban dần biến mất, nhưng người bệnh có thể vẫn cảm thấy mệt mỏi, suy nhược.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh sởi
Sởi không chỉ là một bệnh lý thông thường mà còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, người suy dinh dưỡng và những người có hệ miễn dịch yếu.
Những biến chứng nghiêm trọng có thể bao gồm:
• Viêm phổi – nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do sởi.
• Viêm não – có thể dẫn đến co giật, hôn mê và tổn thương não vĩnh viễn.
• Tiêu chảy nặng và mất nước.
• Nhiễm trùng tai giữa, có thể gây mất thính lực vĩnh viễn.
• Suy giảm miễn dịch kéo dài, khiến trẻ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng khác.
• Ở phụ nữ mang thai, sởi có thể gây sẩy thai, sinh non hoặc thai chết lưu.
Theo thống kê, có khoảng 10% số ca mắc sởi ở trẻ suy dinh dưỡng nặng và không được chăm sóc y tế kịp thời có nguy cơ tử vong.
Vắc-xin – Biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất
Hiện nay, tiêm vắc-xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh sởi. Vắc-xin sởi đã được sử dụng trên toàn cầu hơn 50 năm qua và chứng minh độ an toàn, hiệu quả cao.
• Trẻ em cần được tiêm vắc-xin phòng sởi theo đúng lịch:
• Mũi 1: Khi trẻ 9 tháng tuổi.
• Mũi 2: Khi trẻ 18 tháng tuổi.
• Vắc-xin phối hợp MMR (sởi - quai bị - rubella) giúp tăng cường miễn dịch, ngăn ngừa đồng thời 3 bệnh nguy hiểm.
• Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là trước khi mang thai, nên tiêm vắc-xin để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và thai nhi.
Những lưu ý quan trọng trong mùa dịch sởi
Bên cạnh việc tiêm phòng đầy đủ, các bậc phụ huynh cần thực hiện các biện pháp sau để giảm nguy cơ mắc bệnh cho trẻ:
Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, vệ sinh đồ chơi, vật dụng sinh hoạt của trẻ.
Hạn chế tiếp xúc với người mắc bệnh: Tránh đưa trẻ đến nơi đông người khi có dịch bùng phát.
Theo dõi sức khỏe hàng ngày: Nếu trẻ có dấu hiệu sốt, ho, chảy nước mũi kéo dài, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A để tăng cường miễn dịch cho trẻ.
Cách ly người bệnh: Nếu có người thân mắc sởi, cần cách ly ít nhất 4 ngày kể từ khi phát ban để tránh lây lan.
Sởi là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Việc tiêm phòng đầy đủ và thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm. Bố mẹ cần chủ động đưa trẻ đi tiêm vắc-xin đúng lịch và theo dõi sát sao sức khỏe của con trong mùa dịch để đảm bảo an toàn cho cả gia đình.
Nguồn: Fanage Sức Khỏe Quảng Ninh