Xét nghiệm glucose nước tiểu là cách nhanh chóng và đơn giản để kiểm tra sự xuất hiện một nồng độ cao bất thường của glucose trong nước tiểu.
Glucose là một loại nguyên liệu cơ thể cần và sử dụng để tạo năng lượng và là nguồn năng lượng quan trọng nhất trong quá trình hô hấp tế bào. Cơ thể chuyển đổi các carbohydrate do thức ăn cung cấp (nguồn glucose ngoại sinh) hoặc chuyển đổi glycogen dự trữ ở gan (nguồn glucose nội sinh) thành glucose sau đó tạo thành năng lượng. Trong điều kiện bình thường tất cả glucose được lọc bởi cầu thận và được tái hấp thu hầu hết ở ống thận để trở lại tuần hoàn, chỉ một lượng rất nhỏ glucose có trong nước tiểu và không thể phát hiện bằng các xét nghiệm nước tiểu thường quy.
Có rất nhiều nguyên nhân gây xuất hiện glucose trong nước tiểu (glucose niệu), nhưng chủ yếu là theo hai cơ chế sau:
- Do lượng glucose trong máu quá cao
- Lượng glucose trong máu vẫn giữ ở mức bình thường, nhưng thận lại đang bị tổn thương nên glucose sẽ thoát ra ngoài theo nước tiểu.
Glucose niệu
kèm tăng glucose máu |
Glucose niệu
không kèm tăng glucose máu |
- Bệnh lý nội tiết: đái tháo đường, bệnh to đầu chi (acromegaly), hội chứng Cushing.
- Glucose niệu sau ăn: sau bữa ăn, ruột hấp thu nhanh một lượng glucose vào máu khiến chúng tăng nhanh trong máu và vượt ngưỡng hấp thu của thận. |
- Bệnh đái tháo đường do ngưỡng thận giảm: Ngưỡng thận của một chất là giới hạn hấp thu của ống thận đối với chất đó, nếu nồng độ chất đó vượt giới hạn hấp thu (vượt ngưỡng thận) thì sẽ bị đào thải ra nước tiểu. Trong bệnh lý này, do ngưỡng thận với glucose giảm nên mặc dù glucose máu bình thường nhưng vẫn xuất hiện glucose niệu.
- Bệnh di truyền gen trội trên nhiễm sắc thể thường.
- Bệnh lý về ống thận do giảm khả năng hấp thu glucose như hội chứng Fanconi, nhiễm độc ống thận.
- Thời kỳ mang thai, ngưỡng thận với glucose cũng giảm, nên kiểm tra glucose máu ngay khi phát hiện có glucose niệu. |
.jpg)
Hình ảnh thanh thử nước tiểu
Xét nghiệm glucose trong nước tiểu là một xét nghiệm thường quy được sử dụng để xác định xem có sự hiện diện của glucose trong nước tiểu hay không, nhờ vậy mà bác sĩ có thể biết được bạn có thể mắc bệnh đái tháo đường hoặc có thể do các nguyên nhân khác làm cơ thể không dung nạp glucose và được sử dụng để theo dõi diễn biến của bệnh/đánh giá hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, xét nghiệm glucose niệu có thể làm dương tính giả nếu trong nước tiểu có các tác nhân oxy hoá (chất tẩy, hyyphchlorite để làm sạch ống nước tiểu) hay âm tính giả nếu trong nước tiểu có một lượng lớn ketones, salicyates, acid ascorbic, nhiễm trùng Escherichia coli…