Viêm quanh khớp vai (VQKV) là thuật ngữ dùng chung cho các bệnh lý của các cấu trúc phần mềm cạnh khớp vai: gân, túi thanh dịch, bao khớp; không bao gồm các bệnh lý có tổn thương đầu xương, sụn khớp và màng hoạt dịch như viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm khớp dạng thấp…
Có 3 thể lâm sàng thường gặp của viêm quanh khớp vai: VQKV đơn thuần thường do bệnh lý gân cơ; VQKV thể đông cứng do viêm dính, co thắt bao khớp, bao khớp dày, dẫn đến giảm vận động khớp ổ chảo – cánh tay; VQKV thể giả liệt do đứt gân cơ trên gai. Trên thực tế lâm sàng, các thể trên có thể kết hợp với nhau.
Nguyên nhân thường gặp nhất của viêm quanh khớp vai là tổn thương các gân cơ chóp xoay bao gồm cơ trên gai, cơ dưới gai, cơ dưới vai và cơ tròn bé.
Phục hồi chức năng cho bệnh nhân VQKV là phương pháp điều trị bảo tồn hiệu quả, giúp người bệnh giảm đau, sớm lấy lại chức năng chi trên và cải thiện được chất lượng cuộc sống.
Các phương pháp phục hồi chức năng cho bệnh nhân VQKV bao gồm:
1. Các phương thức điều trị vật lý
– Nhiệt nóng tại chỗ: parafin, hồng ngoại, sóng ngắn, siêu âm để giảm đau, giãn cơ, chống viêm và giảm xơ dính.
– Điện phân dẫn thuốc để giảm đau, chống viêm (Novocain, Salicilat...)
– Điện xung để giảm đau.
2. Vận động trị liệu
– Kéo giãn và di động khớp nhằm làm tăng tầm vận động khớp.
– Tập chủ động với các dụng cụ: các bài tập với gậy, dây, thang tường, ròng rọc nhằm tăng tầm vận động khớp và tập mạnh các nhóm cơ vùng vai.
– Bài tập Codman đong đưa khớp vai: bài tập này giúp bệnh nhân giảm đau vai rất tốt, đồng thời làm cải thiện tình trạng giới hạn tầm vận động khớp vai.
3. Hoạt động trị liệu
– Hướng dẫn người bệnh thực hiện các hoạt động sinh hoạt hằng ngày có sử dụng tay như mặc áo quần, tắm rửa, chải tóc…
Sau đây xin giới thiệu bài tập bằng gậy cho bệnh nhân viêm quanh khớp vai:
Chuẩn bị: một gậy dài 1m, đường kính 2 – 2,5cm
Động tác 1: Cử động gập khớp vai: Người bệnh đứng thẳng, hai chân dang rộng ngang vai, hai tay cầm gậy khoảng cách rộng vừa phải, tiến hành đưa gậy lên cao trên đầu rồi hạ xuống, lặp lại 10 – 15 lần
Động tác 2: Cử động dang khép khớp vai trong mặt phẳng ngang: Người bệnh đứng thẳng, hai chân dang rộng ngang vai, hai tay cầm gậy khoảng cách rộng vừa phải, hai tay đưa gậy ngang trước ngực rồi đưa gậy sang phải, sang trái, lặp lại 10 -15 lần
Động tác 3: Cử động xoay ngoài khớp vai: Người bệnh đứng thẳng, hai chân dang rộng ngang vai, hai tay cầm gậy khoảng cách rộng vừa phải, đưa gậy lên cao phía trên đầu rồi hạ tay đưa gậy về phía sau đầu, rồi lại đưa gậy lên cao và hạ tay về vị trí ban đầu, lắp lại 10 – 15 lần
Động tác 4: Cử động xoay trong khớp vai: Người bệnh đứng thẳng, hai chân dang rộng ngang vai, hai tay cầm gậy đặt gậy phía sau mông kéo gậy lên cao về phía nách rồi hạ xuống, lắp lại 10 -15 lần
Động tác 5: Cử động duỗi khớp vai: Người bệnh đứng thẳng, hai chân dang rộng ngang vai, hai tay cầm gậy đặt gậy phía sau mông, hai tay duỗi tối đa về phía sau rồi về vị trí ban đầu, lặp lại 10 – 15 lần
Động tác 6: Cử động xoay tròn khớp vai: cầm gậy chống phía trước rồi xoay tròn gậy theo chiều kim đồng hồ và ngược lại, lặp lại 10 – 15 vòng