Vừa qua, khoa Bệnh Nhiệt Đới - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông bí có tiếp nhận người bệnh B.Q.Đ., sinh năm 1994, địa chỉ tại Thị xã Quảng Yên vào viện trong tình trạng hoại tử bàn tay trái do rắn độc cắn.
Theo lời kể của mẹ người bệnh, cách vào viện 1 tuần người bệnh bị rắn hổ mang bành cắn vào ngón trỏ bàn tay trái. Sau khi bị rắn cắn gia đình đã không đưa người bệnh đến cơ sở y tế mà tự ý điều trị ở nhà, bằng cách đắp thuốc nam lên vị trí rắn cắn. Sau 1 tuần đắp thuốc nam, người bệnh có biểu hiện sốt cao, sưng nề bàn tay sau đó lan lên toàn bộ cánh tay trái. Bàn tay trái thâm tím, chảy dịch mủ vàng. Lúc này gia đình mới đưa người bệnh đến Bệnh viện Việt Nam - Thuỵ Điển Uông Bí điểu trị thì đã xuất hiện các triệu chứng: Sốt cao, sưng nề toàn bộ cánh tay trái, vùng mu tay trái hoại tử, chảy nhiều dịch mủ, mùi hôi… Tiên lượng nặng.
Bàn tay trái bị hoại tử của người bệnh sau 1 tuần tự đắp thuốc nam tại nhà
(Mũi tên chỉ vị trí vết rắn cắn tại ngón tay trỏ)
Đây tiếp tục là trường hợp mắc phải một trong những sai lầm lớn nhất trong sơ cứu người bệnh bị rắn cắn, đó là áp dụng các phương pháp dân gian chưa có cơ sở khoa học để điều trị. Phương pháp này đã được cảnh báo người dân không được áp dụng. Do bỏ lỡ thời gian vàng trong điều trị, khi nọc độc đã gây ảnh hưởng nặng nề dẫn đến suy hô hấp, hoại tử… mới đưa đến cơ sở y tế thì việc điều trị gặp rất nhiều khó khăn.
Qua đây bác sĩ khuyến cáo người dân nếu không may bị rắn độc cắn cần nhanh chóng sơ cứu đúng cách với mục đích hạn chế chậm nhất sự xâm nhập của nọc độc vào cơ thể, sau đó phải đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời. Các bước sơ cứu đúng khi bị rắn cắn bao gồm:
- Động viên bệnh nhân bình tĩnh và hạn chế cử động.
- Điều chỉnh tư thế sao cho vùng bị cắn nằm thấp hơn mức tim để làm chậm mức độ hấp thu độc tố.
- Làm sạch vết thương bằng xà phòng và nước muối sinh lý
- Bất động chân, tay bị rắn cắn (bằng vải hoặc nẹp) để làm chậm sự xâm nhập của nọc độc (Đặc biệt cần băng ép bất động khi bị các loại rắn độc cắn như rắn hổ mang chúa, cạp nong, cạp nia… để làm chậm sự xuất hiện của triệu chứng liệt)
- Dùng một miếng gạc hoặc vải khô và sạch để băng kín vùng bị cắn
- Đưa người bị nạn đến ngay cơ sở y tế
Hướng dẫn các bước bất động tay/chân khi bị rắn cắn
Đối với những trường hợp nặng do bị rắn độc cắn cần được xử trí bằng huyết thanh kháng nọc rắn đặc hiệu tốt nhất trong 4 giờ đầu, sau 12 giờ hiệu quả sẽ giảm. Do vậy sau khi bị rắn cắn người dân không nên cố tìm cách bắt rắn làm lãng phí thời gian vàng trong điều trị. Mà nên ghi nhớ màu sắc, hình dạng và phương thức tấn công của chúng hoặc chụp lại ảnh con rắn từ khoảng cách an toàn để có thể mô tả với bác sĩ hỗ trợ việc điều trị.