Kháng nguyên ung thư 19-9 (Cancer antigen 19-9 - kháng nguyên carbohydrate 19‑9) thường được dùng trong chẩn đoán, đánh giá hiệu quả điều trị, giám sát người bệnh ung thư gan, mật hay tuyến tụy.
Ung thư tuỵ có nguồn gốc từ các tế bào của mô tuỵ, trong đó hơn 95% ung thư biểu mô tuyến tuỵ xuất phát từ phần tuỵ ngoại tiết, 5% còn lại phát triển từ tế bào đảo tuỵ thuộc tuỵ nội tiết và được xếp vào nhóm u thần kinh nội tiết. Theo GLOBOCAN 2020 (Tổ chức Ung thư toàn cầu), ung thư tuỵ có tỷ lệ mắc đứng thứ 12 trên thế giới, tuy nhiên số người bệnh tử vong do ung thư tuỵ lại đứng thứ 7 trong tất cả các loại ung thư. Các triệu chứng của bệnh thường xuất hiện muộn và không đặc hiệu, 80% người bệnh ung thư tuỵ được chẩn đoán ở giai đoạn tiến triển tại chỗ và di căn xa.
Dấu ấn ung thư CA19-9 thường được dùng trong chẩn đoán, đánh giá hiệu quả điều trị, giám sát người bệnh ung thư gan, mật hay tuyến tuỵ (Hình ảnh minh họa)
CA 19‑9 là một dấu ấn sinh học được dùng chủ yếu trong việc theo dõi người bệnh ung thư tụy cùng với các phương pháp chẩn đoán khác. Xét nghiệm này đặc biệt có giá trị trong chẩn đoán ung thư tuỵ. Nồng độ CA19-9 tăng cao trong hầu hết các trường hợp ung thư đường tiêu hoá: ung thư tuỵ (80%), ung thư đường mật (70%), với tần suất thấp hơn đối với ung thư ở các vị trí khác (30-40% đối với ung thư dạ dày và đại tràng). Tỷ lệ tăng CA19-9 có liên quan đến vị trí khối u, giai đoạn bệnh cũng như kích thước khối u.
Ngoài ra, CA19-9 còn tăng trong các bệnh lý khác như: viêm túi mật, sỏi ống mật chủ, xơ gan, xơ hoá thành nang, bệnh gan… khoảng 10-30% số trường hợp là tăng CA19-9 nhẹ, phụ thuộc vào mức độ bệnh. Khi nồng độ CA 19-9 cao hơn 100 U/ml, độ nhạy của xét nghiệm đạt khoảng 70% và độ đặc hiệu đạt gần 100%.
Theo dõi nồng độ CA19-9 cũng là một xét nghiệm hữu ích để đánh giá hiệu quả của điều trị ung thư tuỵ và theo dõi tình trạng ung thư tái phát. Sau phẫu thuật, CA19-9 giảm thể hiện sự đáp ứng điều trị. Ngược lại nếu CA19-9 tăng nghĩa là khả năng tái phát cao.
Tại Bệnh viện Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại hỗ trợ tốt trong việc sàng lọc các bệnh lý ung thư, trong đó có thực hiện xét nghiệm định lượng chất chỉ điểm khối u CA19-9. Người bệnh sẽ được bác sĩ hướng dẫn, tư vấn nếu cần làm xét nghiệm này.
Để tầm soát các bệnh lý ung thư nói chung, và bệnh lý ung thư tuyến tụy nói riêng, người dân hãy đến Bệnh viện kiểm tra sức khỏe định kỳ, cũng như đến ngay khi có các dấu hiệu sức khỏe bất thường để được phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.
Khoa Hóa sinh