Sau một tai nạn giao thông hay tai nạn lao động nếu có triệu chứng đau cổ gáy hay đau lưng, tê yếu chân tay thì nghĩ nhiều đến chấn thương cột sống. Nhiều ca bệnh được đưa đến viện nhưng do không cấp cứu đúng cách đã làm cho chấn thương cột sống nặng thêm, để lại nhiều di chứng cho người bệnh. Vì vậy việc cấp cứu đúng cách có vai trò quan trọng trong việc điều trị phục hồi cho người bệnh.
Cột sống là hệ thống nâng đỡ lớn nhất cơ thể, gồm 33 đến 35 đốt sống chia thành cột sống cổ, ngực, thắt lưng, cùng cụt. Trong đó tổn thương hay gặp nhất là chấn thương gãy cột sống cổ và thắt lưng ngực. Tùy vào vị trí tổn thương của người bệnh mà có những biểu hiện lâm sàng khác nhau. Với tổn thương cột sống cổ: người bệnh đau cổ, kèm theo tê yếu tay chân, nặng hơn nữa là liệt chân tay, liệt cơ hô hấp. Với tổn thương cột sống ngực và thắt lưng thì biểu hiện đau ngực, lưng, khó thở, ngoài ra còn tê, liệt 2 chân, rối loạn cơ tròn.
Cấp cứu thế nào là đúng?
Về nguyên tắc khi gặp chấn thương cột sống thì nhất thiết cần bất động cột sống. Việc này giúp cho cột sống đỡ tổn thương nặng thêm, các mảnh xương vỡ đỡ chèn ép vào rễ thần kinh gây liệt mức dưới tổn thương. Việc cấp cứu này cần được làm ngay khi bị tai nạn. Tổn thương cột sống cổ cần bất động cổ thật tốt: nẹp cổ bằng nẹp cổ cứng. Trong trường hợp chưa có nẹp cổ mà di chuyển người bệnh (bằng ô tô hoăc xe máy) thì rất nguy hiểm. Người bệnh có thể ngừng thở, liệt trên đường vận chuyển. Để tốt cho người bệnh cần gọi ngay xe cấp cứu để được hỗ trợ từ nhân viên y tế.
Hai tay luồn dưới bả vai, kết hợp với cẳng tay nâng toàn bộ khối từ vai cổ đến đầu, tạo điều kiện cho người kia đưa nẹp cổ vào cố định
Với gẫy cột sống thắt lưng thì cần 3 người đứng cùng 1 bên người bệnh và luồn tay cùng nhau nâng người bệnh lên cáng sau đó cố định chặt vào cáng cứng
Với những cơ sở không có điều kiện thì có thể chèn túi cát 2 bên cột sống cổ và cố định người bệnh trên tấm gỗ cứng sau đó chuyển đến cơ sở y tế gần nhất. Không được vận chuyển người bệnh chấn thương cột sống khi chưa được cố định.
Mới đây khoa Ngoại thần kinh - Bệnh viện Việt Nam Thụy điển Uông Bí đã tiến hành cấp cứu người bệnh bị tai nạn giao thông. Sau tai nạn người bệnh chưa được xử trí đúng cách mà vận chuyển bằng xe tắc xi đến viện. Người bệnh nhập viện với biểu hiện đau lưng, liệt hoàn toàn 2 chân, chân chỉ còn cảm giác đau rát chân. Xác định người bệnh bị gẫy cột sống thắt lưng nặng, Frankel B, các bác sĩ đã nhanh chóng xử trí nẹp cố định và chỉ định phẫu thuật cấp cứu nẹp vít cột sống, giải áp tủy chèn ép, chống phù tủy.
Được phẫu thuật cấp cứu kịp thời, sau phẫu thuật ngày thứ nhất người bệnh đã có thể co được cổ bàn chân và sau 10 ngày người bệnh đã có thể đứng và đi lại được.
Qua đây, các bác sĩ khuyến cáo người dân, khi gặp người bị chấn thương cột sống cần ngay lập tức sơ cứu theo khuyến cáo của nhân viên y tế và chuyển ngay người bệnh đến các cơ sở y tế gần nhất để tránh những biến chứng có thể xảy ra .