Bệnh cơ tim phì đại là rối loạn tim nguyên phát đặc trưng bởi sự phì đại vách tim, một trong những bệnh tim diễn biến hết sức phức tạp, là một bệnh có nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột tử ở người bệnh trẻ tuổi.
Đây là bệnh lý di truyền do đột biến gene nên không có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Ở nước ta, theo nghiên cứu, ước tính hiện có khoảng 500.000 người mắc bệnh lý này, dựa trên tần suất bệnh 1/200-1/500 trong dân số chung.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý bệnh cơ tim phì đại. Bằng cách điều chỉnh chế độ ăn, người bệnh có thể giảm bớt gánh nặng lên tim, cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Các bạn hãy cùng lắng nghe lời khuyên của Ths.BsCKII. Hoàng Minh Quang – Trưởng khoa Nội tim mạch, Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn với người bệnh cơ tim phì đại
Chế độ ăn lành mạnh và phù hợp cho người bệnh mắc bệnh cơ tim phì đại sẽ góp phần giảm gánh nặng lên tim. Các thực phẩm lành mạnh giúp giảm huyết áp, cholesterol và lượng triglyceride trong máu, từ đó giảm bớt gánh nặng lên tim.
Chế độ ăn cân đối sẽ giúp kiểm soát cân nặng. Do béo phì làm tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của bệnh cơ tim phì đại nên việc giảm cân thông qua chế độ ăn giúp cải thiện chức năng tim.
Chế độ ăn cân bằng cung cấp đủ các vitamin, khoáng chất cần thiết cho cơ thể người bệnh, giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và cải thiện chức năng tim.
Lợi ích của việc tuân thủ chế độ ăn ở người bệnh mắc cơ tim phì đại:
- Giảm các triệu chứng: Giảm khó thở, mệt mỏi, tức ngực.
- Cải thiện chất lượng cuộc sống: Tăng cường năng lượng, cải thiện tâm trạng.
- Giảm nguy cơ biến chứng: Giảm nguy cơ đột quỵ, suy tim.
- Tăng tuổi thọ: Người bệnh tuân thủ chế độ ăn hợp lý có thể kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống.
2. Một số chất dinh dưỡng cần thiết cho người bệnh mắc cơ tim phì đại
- Kali có vai trò điều hòa huyết áp, hỗ trợ chức năng tim. Nguồn cung cấp: Chuối, khoai tây, bơ, rau lá xanh đậm (rau cải xoăn, cải bó xôi).
- Magie có tác dụng giúp thư giãn cơ bắp, ổn định nhịp tim, giúp các mạch máu khỏe mạnh bằng cách hoạt động như một chất chống oxy để chống lại tổn thương mạch máu. Nguồn cung cấp: Hạt bí ngô, hạnh nhân, rau lá xanh đậm, các loại đậu.
- Canxi là khoáng chất cần thiết cho sự co bóp của tim. Nguồn cung cấp: Sữa, các sản phẩm từ sữa, rau lá xanh đậm.
- Vitamin D: Giúp cơ thể hấp thụ canxi, hỗ trợ sức khỏe xương và tim mạch. Nguồn cung cấp: Cá béo (cá hồi, cá ngừ), trứng, sữa, các loại nấm.
- Omega-3: Loại acid béo thiết yếu này giúp giảm viêm, giảm triglyceride, giảm nguy cơ đông máu. Nguồn cung cấp: Cá béo (cá hồi, cá ngừ), hạt lanh, quả óc chó.
- Chất xơ có vai trò làm chậm quá trình hấp thụ đường vào máu, giúp ngăn ngừa lượng đường trong máu tăng đột biến sau bữa ăn, giảm cholesterol, tăng cường hệ tiêu hóa. Nguồn cung cấp: Trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt.
- Protein rất cần thiết cho việc xây dựng và sửa chữa các tế bào, giúp cơ thể khỏe mạnh. Protein cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Nguồn cung cấp: Thịt nạc, cá, trứng, đậu nành, các loại hạt
3. Những nguyên tắc trong xây dựng chế độ ăn cho người bệnh mắc cơ tim phì đại
Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch. Người bệnh nên ăn chế độ ăn ít chất béo động vật để giảm cholesterol và cần uống lượng nước vừa đủ giúp duy trì huyết áp ổn định, hỗ trợ quá trình thải độc của cơ thể. Cần chia nhỏ các bữa ăn trong ngày giúp giảm gánh nặng lên hệ tiêu hóa và tim.
- Hạn chế muối: Giảm lượng muối nạp vào giúp kiểm soát huyết áp.
- Không sử dụng thịt chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, nội tạng động vật.
- Hạn chế đường: Đường có thể làm tăng huyết áp, không có lợi cho sức khỏe tim và làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường.
- Tăng cường trái cây, rau xanh: Cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ, giúp giảm cholesterol và giảm huyết áp đồng thời hỗ trợ hệ miễn dịch hiệu quả
- Chọn các loại thịt nạc: Thịt nạc cung cấp protein cần thiết cho cơ thể mà không chứa quá nhiều chất béo.
- Không sử dụng đồ uống có cồn, đồ uống có gas.
4. Lời khuyên của thầy thuốc
Song song với việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh nên có sự kết hợp với chế độ sinh hoạt khoa học để cải thiện sức khỏe tổng thể của tim, đồng thời giảm nguy cơ biến chứng của bệnh cơ tim phì đại.
Rất nhiều trường hợp người bệnh chung sống hòa bình với bệnh mà không cần đòi hỏi các phương pháp điều trị đặc biệt.
Ths.BsCKII Hoàng Minh Quang cũng có một số lưu ý cho người mắc bệnh cơ tim phì đại như sau:
- Tập thể dục thường xuyên sẽ giúp giảm nhịp tim và hạ huyết áp. Thực hiện các bài tập thể dục vừa sức, chỉ nên tập với cường độ nhẹ đến trung bình hoặc tập theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Cần duy trì cân nặng vừa phải: Nếu thừa cân hoặc béo phì, chỉ cần giảm vài cân có thể giúp hạ huyết áp, giảm gánh nặng cho tim và có thể cải thiện tình trạng cơ tim phì đại.
- Căng thẳng quá mức có thể làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ mắc bệnh cơ tim phì đại. Để kiểm soát tốt hơn, hãy ngủ đủ giấc và thực hành các bài tập như hít thở sâu, yoga sẽ rất có lợi.
- Cần bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm trầm trọng thêm một số triệu chứng cơ tim phì đại và gây ra tình trạng hẹp động mạch vành. Bỏ thuốc là cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh tim và các biến chứng của bệnh.
Những thay đổi lối sống này có thể giúp cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Việc kết hợp chế độ ăn uống hợp lý, tập luyện đều đặn và đi khám đúng lịch, dùng thuốc đúng cách sẽ giúp bệnh nhân cơ tim phì đại cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ.
Khoa Nội tim mạch