Ung thư tuyến tiền liệt là ung thư xảy ra trong tuyến tiền liệt - một tuyến nhỏ trong khung chậu ở nam giới, nằm giữa dương vật và bàng quang, bao quanh niệu đạo. Chức năng chính của tuyến tiền liệt là hỗ trợ sản xuất tinh dịch. Trên thế giới, ung thư tuyến tiền liệt là 1 trong những bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới. Ở Việt Nam, ung thư tuyến tiền liệt ngày càng gia tăng.
1.Đặc điểm:
Ung thư tuyến tiền liệt là bệnh lý ung thư gặp ở nam giới trên 50 tuổi, đứng thứ 2 trong các nguyên nhân gây tử vong do ung thư sau ung thư phổi và ung thư đại trực tràng trên toàn thế giới.
Ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn sớm có rất ít triệu chứng. Trên thực tế, những bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng với các biểu hiện rối loạn tiểu tiện thường đã ở giai đoạn muộn, đã xâm lấn ngoài vỏ và di căn.
Nếu được phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, bệnh nhân có cơ hội cao sống sau 10 năm với phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt triệt để. Vì vậy, việc phát hiện bệnh ngay từ giai đoạn này là mục tiêu đặt ra cho bác sỹ chuyên khoa tiết niệu nhằm kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng sống cho người cao tuổi.
Tuyến tiền liệt và các giai đoạn của ung thư tuyến tiền liệt
2. Tầm soát ung thư tuyến tiền liệt:
Ung thư tuyến tiền liệt tiến triển chậm, và có thể dễ dàng phát hiện sớm nếu như tầm soát ung thư tuyến tiền liệt định kỳ.
Tầm soát ung thư tuyến tiền liệt được khuyến khích cho nam giới sau độ tuổi 50, hoặc dưới 40 nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt.
3. Xét nghiệm PSA:
Xét nghiệm PSA là phương pháp giúp phát hiện ung thư tiền liệt tuyến ngay từ những giai đoạn đầu. Chỉ số PSA được đánh giá là bước đột phá trong việc phát hiện và điều trị ung thư tiền liệt tuyến PSA (prostate specific antigen) là một kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt được mã hóa bởi gen KLK3 (Kallikrein-3). PSA được tiết ra từ các tế bào biểu mô của tuyến tiền liệt và có khối lượng phân tử dao động từ 30.000 - 34.000 dalton.
Phần lớn PSA trong máu đều gắn với các protein huyết tương. Chỉ có khoảng 30% PSA tự do không gắn với các protein. Các PSA tự do này không có khả năng phân hủy protein. Đây chính là lý do chỉ số PSA được coi là dấu ấn của ung thư tiền liệt tuyến.
3.1. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm PSA?
Khi muốn sàng lọc ung thư tiền liệt tuyến. Nam giới từ 50 trở lên, nên thực hiện xét nghiệm PSA hàng năm để sàng lọc và phát hiện bệnh sớm.
Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt cũng nên tiến hành sàng lọc ung thư tiền liệt tuyến từ năm 40 tuổi trở đi.
Xét nghiệm PSA được dùng để theo dõi hiệu quả của quá trình điều trị ung thư tiền liệt tuyến cũng như nguy cơ tái phát bệnh. Tùy theo từng mức độ bệnh cụ thể, xét nghiệm PSA cần được theo dõi sau khi điều trị ung thư tiền liệt tuyến từ 6 đến 36 tháng.
3.2. Chỉ số PSA và những cảnh báo nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến
Đối với người bình thường, chỉ số PSA toàn phần trong máu sẽ rất thấp (dưới 4 ng/mL). Tuy nhiên, càng lớn tuổi kích thước của tuyến tiền liệt sẽ càng tăng cao. Vì vậy chỉ số PSA sẽ thay đổi như sau:
Khi nồng độ PSA trong máu tăng cao, nam giới có nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến. Giá trị giới hạn để chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt của chỉ số PSA toàn phần trong huyết tương ≥ 4ng/ml, độ đặc hiệu khoảng 91% và độ nhạy khoảng 21%.
Những người có tốc độ tăng PSA toàn phần tăng từ > 0.75 ng/mL/năm trở lên sẽ có nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến cao hơn. Những người có tốc độ tăng PSA < 0.75 ng/mL/năm có nguy cơ mắc bệnh tuyến tiền liệt lành tính.
Tuy nhiên, không phải cứ có nồng độ PSA trong máu tăng cao đồng nghĩa với việc bị mắc ung thư tiền liệt tuyến. Một số tình trạng bệnh lý khác cũng có thể dẫn đến tăng nồng độ PSA trong máu như: viêm tuyến tiền liệt, Phì đại tuyến tiền liệt lành tính , bí đái phải đặt sonde niệu đạo... Vì vậy những người có kết quả PSA cao cần được tư vấn làm thêm các XN thăm dò khác để khẳng định chẩn đoán.
Để bảo vệ sức khỏe, nam giới đặc biệt là những người có độ tuổi từ 50 trở lên cần thăm khám và thực hiện những xét nghiệm cần thiết để phát hiện và điều trị ung thư tiền liệt tuyến hiệu quả.
Xét nghiệm là một khâu thiết yếu trong quá trình chẩn đoán và điều trị cho người bệnh. Vì thế khoa Hóa sinh - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí được trang bị đầy đủ các thiết bị xét nghiệm đồng bộ và hiện đại đồng thời áp dụng các quy trình vận hành theo tiêu chuẩn ISO cung cấp các dịch vụ xét nghiệm: “Chính xác, kịp thời, không ngừng cải tiến” mang lại sự lựa chọn hoàn hảo về chăm sóc sức khỏe hàng đầu cho người dân.
Hệ thống máy xét nghiệm tự động tại Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí
đảm bảo trả kết quả nhanh, chính xác
Hệ thống máy xét nghiệm tự động tại Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí đảm bảo trả kết quả nhanh, chính xác.
Ngoài ra, khoa Hóa sinh - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí còn đang thực hiện nhiều xét nghiệm chỉ điểm phát hiện sớm nhiều loại ung thư khác từ mẫu máu người bệnh.