Định lượng calci trong máu là một xét nghiệm sinh hóa thường quy, giúp đánh giá nồng độ calci trong huyết thanh nhằm chẩn đoán, theo dõi các bệnh lý liên quan đến xương, tuyến cận giáp, thận và một số rối loạn chuyển hóa khác.
Trong máu, Calcium tồn tại ở 2 dạng:
- Dạng bất hoạt Calcium gắn với Albumin, chiếm 50% Calcium lưu hành trong máu.
- Dạng hoạt tính lưu hành dưới dạng Calci ion hóa, không gắn với Albumin.
Calci là loại cation phổ biến trong cơ thể, phân bố ở trong xương/răng (99%), mô mềm, dịch ngoại bào. Calci trong máu đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo các hoạt động co cơ, chức năng tim, dẫn truyền các xung thần kinh và quá trình lưu thông máu của cơ thể diễn ra bình thường. Nồng độ calci trong huyết tương được điều chỉnh bởi hormone tuyến cận giáp, Calcitonin, Vitamin D; ngoài ra còn phụ thuộc vào khẩu phần ăn, albumin huyết tương, pH máu, phospho và việc thải trừ Calci qua thận.
Cơ chế điều hòa calci trong cơ thể
Calci đóng vai trò quan trọng đối với nhiều chức năng cơ thể nên trong nhiều trường hợp bạn cần thực hiện xét nghiệm Calci máu để đánh giá tình trạng Calci tăng hoặc giảm trong cơ thể, từ đó giúp cung cấp các thông tin liên quan đến chức năng tuyến cận giáp và chuyển hóa calci trong cơ thể. Xét nghiệm là cơ sở để theo dõi một loạt các tình trạng bệnh lý liên quan như: rối loạn protein và vitamin D, bệnh lý xương, thận, tuyến cận giáp và bệnh lý đường tiêu hóa.
Ngoài ra xét nghiệm Calci máu cũng được chỉ định để chẩn đoán các bệnh lý ác tính vì các tế bào ung thư thường giải phóng Calci gây tăng đột ngột nồng độ Calci trong máu. Xét nghiệm calci ion hóa đặc biệt được dùng cho các trường hợp tăng hoặc giảm nồng độ calci máu song nồng độ calci toàn phần ở mức ranh giới và có biến đổi nồng độ protein huyết thanh.
Giá trị bình thường của calci huyết thanh:
- Calci toàn phần: 2.1 - 2.6 mmol/L.
- Calci ion hóa: 1.15 - 1.3 mmol/L.
Thay đổi nồng độ calci máu toàn phần:
Thay đổi nồng độ calci máu ion:
Các yếu tố làm thay đổi kết quả calci máu
- Việc đặt garo tĩnh mạch quá lâu trong khi lấy máu gây tình trạng ứ trệ tĩnh mạch và có thể làm thay đổi kết quả xét nghiệm.
- Sử dụng các thuốc làm tăng nồng độ calci máu hoặc giảm nồng độ calci máu
- Việc sử dụng sai ống chống đông sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả xét nghiệm, ví dụ nếu mẫu máu được lấy trên ống chống đông EDTA sẽ cho kết quả xét nghiệm calci sai hoàn toàn.